آداپتور Adapter AC-DC یک منبع تغذیه است که می تواند ولتاژ بالا را جهت استفاده دستگاههای حساس الکترونیکی کاهش دهد. باید دانست که جریان و ولتاژ دارای گونههای مختلفی است از جمله متناوب AC، مستقیم DC، چرخشی و…. آداپتورها معمولا جریان و ولتاژ برق متناوب AC و چرخهای را به ولتاژ خطی پایدار مستقیم DC تبدیل میکنند. برای نمونه میتوان به برق شهری 220 ولت که از نوع متناوب AC است اشاره کرد که آداپتور این برق را به برق مستقیم DC تبدیل می کند درست مانند خروجی انواع باتری DC. اما این را باید در نظر داشت که استفاده از آداپتورها از نظر اقتصادی در برابر باتریها به صرفهتر است.
آداپتورها در دستگاههای گوناگون مورد استفاده قرار میگیرند. همانگونه که پیشتر اشاره کردیم، این منابع تغذیه جریان جریان متناوب یا همان AC و چرخشی برق که دارای ولتاژ بالا هستند را به جریان خطی پایدار و مستقیم یا همان DC با ولتاژ پایین تبدیل می کنند. در نتیجه باید گسترهی کاربرد این ابزار الکترونیکی را به هر دستگاه الکترونیکی که در داخل خود فاقد منبع تغذیه مستقل است تعمیم داد. یعنی وسایل الکترونیکی که در درون خود منبع تغذیه ندارند و نمی توانند به صورت مستقل برق ورودی 220 ولت متناوب که ولتاژ بالایی دارد را کنترل کنند نیازمند آداپتور خواهند بود.
گذشته از ظاهر و نوع آداپتورها باید به دو ویژگی بسیار مهم در این منابع تغذیه اشاره کرد. در واقع مهمتری پارامترهایی که در خرید و تهیه آداپتور باید به آنها توجه کرد شدت جریان و ولتاژ خروجی است. معمولا این اطلاعات در بخش Input ( فیش مادگی آداپتور ورودی دستگاه ) یا روی آداپتور پیشین دستگاه درج شده است و نیاز است که با دقت فراوان این گزینه ها انتخاب شوند. به ویژه ولتاژ دقیقا با ولتاژ ورودی دستگاه یکسان باشد.
آداپتورها می توانند در انواع ترانس و سوئیچینگ عرضه شوند. اینکه هر کدام از این موارد چگونه ساخته می شوند خارج از حوصلهی این گفتار است اما در از نظر تفاوتهای کاربردی آنها می توان به این موارد اشاره کرد که:
آداپتور در برابر دیگر منابع تغذیه دارای برتریهایی است و به همین دلیل میتوان آن را یکی از محبوبترین و پُرکاربردترین منبع تغذیه بیرونی دانست که هماکنون روی دستگاههای مختلف مانند انواع گوشی تلفن، ال ای دی نواری ، آمپلیفایر ، برد فلش خور ، مودم ADSL، پرینتر، لپتاپ، کارتخوان، مبدلهای صوتی و تصویری مانند مبدل VGA به AV ، مبدل AV به VGA ، مبدل HDMI به AV ، اسپیکر، و… استفاده میشود. دلیلهای این حجم استفاده گسترده را میتوان چنین برشمرد:
در بالا به برتریهای سوئیچینگها اشاره کردیم بد نیست از ضعف و آن نیز یاد کنیم. آداپتورهای سوئیچینگ به دلیل اینکه پیچیدگی زیادی دارند امکان تداخل الکترومغناطیسی و ضمنا تولید موجک ( ریپل ) در فرکانس سوئیچینگ و هارمونیک ها در آن ها وجود دارد و در انواع آداپتورهای ارزان قیمت و با کیفیت پایین این موارد می تواند ایجاد نویز الکتریکی کند. این نویز سوئیچینگ به درون شبکهی برق شهری رخنه کرده و باعث ایجاد نداخل با دیگر دستگاهها و وسایل صوتی و تصویری که به همان سیم فاز متصل هستند می شود.
همچنین منبع تغذیه سوئیچینگی که دارای تصحیح ضریب توان نباشد می تواند اعوجاج هارمونیک تولید کند. ایجاد سر و صداهای ریز و داغ شدن برخی از انواع آداپتور را نیز می توان از دیگر ضعف ها برشمرد.
در بخش بالا به برخی از ویژگیهای فنی اشاه کردیم. برای نمونه گفتیم که آداپتورها انواع گوناگونی دارند می توانند دارای ولتاژ خروجی متفاوت با شدت جریان آمپر با تنوع مختلفی باشند. اما می توان کم و بیش از نظر ظاهر یا نوع ساخت نیز آداپتورها را بخشبندی کرد.
این دسته را می توان پُرکاربردترین دانست که در هر خانهای احتمالا میتوانیم چند مورد را ببنیم. توان این دسته از منابع تغذیه پایین است و مستقیم و بدون واسطه به پریز برق شهری متصل می شوند. شاید توان حداکثر توان تولید شده این دسته را 20 وات در نظر گرفت. بیشتر شارژرها و دستگاه های قابل حمل پرتابل از این دسته از منابع تغذیه بهره می برند. این دسته دارای روکش عایق کامل پلاستیکی و معمولا به رنگ مشکی هستند.
این دسته را گاهی آداپتور بین راهی یا دو طرف سیم نیز مینامند. از پُرکاربردترین موارد هستند و به واسطه یک سیم برق رادیویی دو شیار به پریز برق متصل می شوند. یعنی در یک سر خود آداپتور با سوکت مادگی رادیویی و در سر دیگر یک سیم و فیش نری آداپتور دارد. باید سر نری سوکت رادیویی کابل برق را به ورودی آداپتور و دوشاخه کابل برق را به پریز متصل کرد. حداکثر توان خروجی این دسته 100 وات است. روشناییها و ال ای دی ها، دستگاههای آزمایشگاهی، صوتی و تصویری، مانیتور و لپتاپ و .. همگی معمولا از این دسته بهره می برند.
این دسته را منبع تغذیه صنعتی سوئیچینگ یا پور صنعتی نیز می نامند. انواع آداپتور صنعتی معمولا دارای روکش پلاستیکی عایق نیست و دارای یک روکش و بدنه فلزی مشبک است که می تواند جریان هوا را به درون راه داده و دستگاه را خنک کند و طول عمر دستگاه را افزایش دهد. اما از طرفی منبع تغذیه صنعتی سوئیچینگ در برابر رطوبت و آب و .. مصونیت ندارد و باید حتما در جای خشک بهکارگرفته شود. این دسته می تواند دارای شدت جریان بسیار بالاتر بوده و بازده انرژی بالاتری را ارائه دهد.